پاندمی کرونا نه تنها زندگی روزمره اغلب مردم دنیا را با اختلال مواجه کرده بلکه اختلالاتی هم در سیستم اقتصاد ورزش به وجود آورده به طوری که منجر به بروز مشکلات و پیچیدگی‌های زیادی در ورزش دنیا شده است. ارزش بازیکنان و ارزش سهام باشگاه‌های سهامی عام چقدر افت کرده است؟

 

محمد شهرابی

 

شرکت مشاوره مدیریت کی‌پی‌ام‌جی در این مدت بررسی‌های زیادی درباره تاثیرات پاندمی کرونا بر فوتبال دنیا انجام داده است. بر اساس گزارشاتی که آنها تا به حال منتشر کرده‌اند پنج لیگ معتبر جهان از جمله لیگ برتر انگلیس، بوندس لیگای آلمان، لیگ فرانسه، سری‌آ ایتالیا و لالیگای اسپانیا به دلیل برگزار نشدن مسابقات‌شان بیشترین ضرر را از این بابت متحمل شده‌اند.

این شرکت همچنین در گزارشی که اواسط ماه می منتشر کرد از تاثیر این پاندمی بر ارزش بازیکنان در بازار نقل و انتقالات فوتبال خبر داد. لغو مسابقات در چند ماه گذشته و از سرگیری آنها در استادیوم‌های خالی از عوامل مهم تاثیرگذار بر ارزش بازیکنان بوده است. این در حالی است که طبق آخرین گزارش این شرکت و بر اساس آنالیز داده‌های پیش و پس از پاندمی کرونا، پیش بینی می‌شود که این تاثیرات در بلند مدت هم ادامه خواهد داشت و فوتبال حداقل برای چند سال دیگر با نوسانات اقتصادی مواجه خواهد بود.

اگرچه باید تا پایان این فصل منتظر ماند تا گزارش دقیق عملکرد مالی باشگاه‌ها در فصل جاری منتشر شود ولی این موضوع غیرقابل انکار است که ارزش باشگاه‌ها نیز افت چشمگیری خواهد داشت. وقتی آنها نمی‌توانند در شرایط عادی میزبان بازی‌ها و هواداران‌شان باشند، و از طرفی قراردادهای پخش تلویزیونی و اسپانسرینگ با مشکل مواجه شود، طبیعی است که درآمدهای باشگاه‌ها، میزان نقدینگی و همچنین سود آنها نیز با تهدید مواجه می‌شود.

تاثیر کوید ۱۹ بر ارزش بازیکنان و ترکیب تیم‌ها

شرکت کی‌پی‌ام‌جی در گزارش اخیر خود درباره افت ارزش بازیکنان دو سناریوی متفاوت را در نظر گرفته است؛ یکی لغو کامل لیگ‌ها مثل مورد فرانسه و هلند و دیگری از سرگیری مسابقات بدون حضور تماشاگران. این گزارش نشان داده که ارزش کلی ۴۱۸۳ بازیکن در ۱۰ لیگ معتبر اروپا با در نظر گرفتن سناریوی اول (لغو مسابقات) در حدود ۱۰ میلیون یورو یعنی ۲۶٫۵ درصد، از ماه فوریه تاکنون کاهش پیدا کرده در حالی‌که با در نظر گرفتن سناریوی دوم (برگزاری بدون تماشاگر) این رقم معادل ۶٫۶ میلیون یورو یعنی ۱۷٫۷ درصد بوده است. البته باید این را در نظر گرفت که طبق این گزارش، ارزش بازیکنان طراز اول در این لیگ‌ها نسبت به بازیکنان معمولی، کمتر دچار افت شده است.

در این گزارش همچنین افت ارزش تیم‌ها نیز بررسی شده است. یعنی در این حالت، بازیکنان به صورت انفرادی مورد بررسی قرار نگرفته‌اند بلکه کل تیم مورد ارزیابی قرار گرفته که نتیجه آن در جدول زیر درج شده است.

 

 

شرکت کی‌پی‌ام‌جی در گزارش خود تاکید کرده که دو سناریوی مذکور به صورت همزمان در این ارزش گذاری لحاظ نشده است. یعنی این طور نبوده که لغو کامل بعضی از لیگ‌ها و برگزاری بدون تماشاگر سایر لیگ‌ها به طور همزمان در نظر گرفته شده باشد بلکه در دو حالت مختلف، لغو تمام لیگ‌ها و برگزاری بدون تماشاگر آنها به صورت جداگانه به صورت پیش فرض در ارزیابی بازیکنان لحاظ شده است.

تاثیر کوید ۱۹ بر باشگاه‌ها‌ی سهامی عام

در هفته‌های آغازین پاندمی کرونا، سهام باشگاه‌های فوتبال به ویژه باشگاه‌های بزرگ با افت چشمگیری مواجه شد اما طی چند هفته اخیر و با توجه به از سرگیری مسابقات، شرایط آنها تا حدودی بهتر شده است. طبق بررسی‌های انجام شده ارزش سرمایه‌گذاری باشگاه‌ها با در نظر گرفتن میزان سرمایه و بدهی آنها، در سه ماه اول سال ۲۰۲۰ با افت ۲۹ درصدی مواجه شد هر چند که در چند هفته اخیر و با از سرگیری مسابقات، وضعیت آنها کمی بهبود پیدا کرد.

 

در نمودار زیر این تغییر ارزش سرمایه‌گذاری در بزرگ‌ترین باشگاه‌های سهامی عام یعنی منچستریونایتد، یوونتوس، دورتموند، آس رم و آژاکس به تصویر کشیده شده که به خوبی گویای بحران موجود و تاثیر آنها بر اقتصاد فوتبال است.

 

ارزش سرمایه‌گذاری Enterprise Value معیاری اقتصادی برای ارزش‌گذاری یک کسب‌وکار است. در این معیار بر خلاف ارزش بازار، تمام ادعای مدعیان لحاظ شده‌: اعتبار دهندگان و سهام‌داران. ارزشیابی با این مدل بسیار جامع‌تر از ارزش بازار است، که فقط در آن ارزش سهام لحاظ می‌شود.

 

در همین راستا وضعیت سهام دو باشگاه سهامی عام مطرح اروپا یعنی منچستریونایتد و یوونتوس که اغلب وضعیت خوبی از نظر ارزش سهام داشته‌اند در این بازه زمانی مورد بررسی قرار گرفته که به خوبی نشان می‌دهد سهام آنها با چه میزان افت مواجه شده است. در نمودار زیر نوسانات نرخ سهام آنها از ماه ژانویه تا اواسط ژوئن به تصویر کشیده شده که می‌توان این افت را در ماه‌های مارس و آوریل به وضوح مشاهده کرد.

 

 

تاثیر کوید ۱۹ بر اقتصاد فوتبال

در مجموع باید پذیرفت که پاندمی کرونا تاثیر منفی زیادی بر اقتصاد فوتبال از نظر میزان درآمد و سود باشگاه‌ها گرفته تا ارزش کلی آنها و بازیکنان‌شان داشته است.

این تاثیر ممکن است در بین بازیکنان و باشگاه‌ها متفاوت بوده باشد اما همگی از آن متضرر شده‌اند. به طور مثال باشگاه‌ها به طور متوسط بین ۲۰ تا ۲۵ درصد با کاهش ارزش مواجه شده‌اند ولی ممکن است این افت ارزش در بین بعضی از باشگاه‌ها حدود ۱۵ درصد و در بعضی از آنها تا ۳۰ درصد بوده باشد که این موضوع به قدرت مالی و اقتصادی آنها پیش از آغاز بحران کرونا بستگی دارد.

باید تا پایان فصل جاری صبر کرد تا بعد از بررسی دقیق گزارشات مالی لیگ‌ها و باشگاه‌ها، وضعیت هر باشگاه را به صورت مجزا مورد ارزیابی قرار داد تا میزان دقیق تاثیرگذاری این بحران بر هر باشگاه را مشخص کرد.