بازار ورزش: رقابت باشگاه‌های بزرگ در فصل نقل و انتقالات فوتبال اروپا، باعث شده که هر ساله رکوردهای زیادی شکسته شود اما این موضوع به ویژه در یکی دو سال آخر با نارضایتی هواداران همراه بوده است. در اغلب موارد به ویژه در لیگ برتر انگلیس، قراردادهای سنگین حق پخش تلویزیونی، مدیران باشگاهها را وسوسه می‌کند که بیشتر ریسک کنند و خودشان را در جمع تیم‌های مطرح قاره نگه دارند چون از این طریق می‌توانند درآمد بیشتری کسی کنند و قدرت مانور بیشتری داشته باشند.
قانون معروف «بازی جوانمردانه مالی» (فایننشال فیرپلی) یوفا از چند سال قبل به این دلیل اجرا شد که باشگاهها نتوانند بیش از حد متعارف برای خرید بازیکن هزینه کنند اما افزایش درآمدهای ناشی از حق پخش تلویزیونی و اسپانسر روی پیراهن باعث شده باشگاهها شرایط بهتری برای خرج کردن و پیشی گرفتن از رقبای خود در خرید بازیکن پیدا کنند.
در این میان اسپانسرهای روی پیراهن تیم‌ها نقشی کلیدی در افزایش درآمد باشگاهها دارند و قراردادهای کلانی در این رابطه امضا می‌شود. برندهای معروف به این موضوع پی برده‌اند که باشگاه‌های فوتبال پتانسیل بالایی برای تبلیغ آنها و دیده شدن در سطح جهانی دارند و به همین دلیل رقابت گسترده‌ای بین آنها برای قرار گرفتن روی پیراهن باشگاه‌های مطرح وجود دارد. این موضوع به بالا رفتن قیمت اسپانسرینگ روی پیراهن منجر شده است. این افزایش درآمد تاثیر زیادی در بازار نقل و انتقالات داشته و به تیم‌ها جرات داده که بازیکنان بیشتر و گران‌تری را جذب کنند.
یک مقایسه اجمالی در فصل ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ به خوبی نشان می‌دهد که چه مبالغی بابت اسپانسرینگ روی پیراهن در سه لیگ بزرگ اروپا هزینه می‌شود و چه صنایعی در این حوزه فعالیت می‌کنند.
ترکیب صنایع مختلف
در آلمان صنایع غذایی بیشترین تیم را در بوندس لیگا دارد و روی پیراهن چهار تیم تبلیغ غذا و نوشیدنی می‌شود. اما مبلغی که این چهار تیم دریافت می‌کنند جمعا ۲۱٫۸ میلیون یورو است در حالیکه کل درآمد ۱۸ تیم بوندس لیگا از اسپانسر روی لباس ۱۷۱٫۳ میلیون یورو است. در حقیقت اگرچه این صنعت سهم بیشتری از باشگاه‌های بوندس لیگا دارد اما فقط ۱۲٫۷ درصد از کل پولی که به باشگاهها پرداختی می‌شود، به این صنعت اختصاص دارد. صنعت گاز و نفت ۴۵ میلیون یورو، تکنولوژی ۲۶٫۲ میلیون یورو و ارتباطات ۲۴٫۲ میلیون یورو در بوندس لیگا سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در این بین قرارداد بین شرکت دویچه تلکام و بایرن مونیخ با ۳۵ میلیون یورو، سودآورترین قرارداد بوده است.
در اسپانیا رقابت نزدیک بین صنعت گردشگری و صنایع غذایی وجود دارد به طوری که هر کدام از آنها سه تیم در لالیگا دارند. با این حال فقط ۲۷٫۷ میلیون یورو از ۱۱۵٫۲۷ میلیون یورو سرمایه گذاری روی پیراهن تیم‌ها به این ۶ شرکت اختصاص دارد که در مجموع ۲۵ درصد از کل پرداختی شرکت‌ها در این حوزه می‌شود. این در حالی است که قرارداد بارسلونا (۳۵) و رئال مادرید (۳۰) با دو شرکت هواپیمایی قطر و امارات در حدود ۶۵ میلیون یورو یعنی ۵۶٫۳ درصد کل این سرمایه گذاری ارزش دارد. نکته خیلی مهم این است که در لالیگا ۵ تیم از ۲۰ تیم هیچ اسپانسری ندارند و روی لباس‌های‌شان خالی است.
در انگلیس ۵۰ درصد باشگاهها یعنی ۱۰ تیم از ۲۰ تیم لیگ برتر، صنعت شرط بندی را تبلیغ می‌کنند ولی فقط در مجموع ۴۰٫۴ میلیون یورو از کل ۲۶۰٫۲ میلیون یورو یعنی تنها ۱۵٫۵ درصد سرمایه گذاری روی لباس تیم‌ها را به خود اختصاص داده است. صنعت هواپیمایی ۵۵ میلیون، اتومبیل ۱۰۴ میلیون و مالی ۴۷٫۱ میلیون یورو در بین تیم‌های لیگ برتر انگلیس هزینه کرده‌اند.
این آمار و ارقام نشان می‌دهد که در هر کشور چه صنایعی در حوزه اسپانسرینگ روی لباس تیم‌ها فعال هستند و چه مقدار برای این کار هزینه می‌کنند. طبیعتا رویکرد این شرکت‌ها و فعالیت‌های آنها در هر کشور با کشور دیگر متفاوت است که این موضوع به فرهنگ اجتماعی-اقتصادی حاکم بر هر کشور بستگی دارد. مثلا در انگلیس شرکت‌های فعال در صنعت شرط بندی توجه زیادی به اسپانسرینگ روی لباس تیم‌ها پیدا کرده‌اند ولی همچنان پولی که آنها در این راه هزینه می‌کنند از صنایع دیگر مثل هواپیمایی و اتومبیل کمتر است.
رویکرد این شرکت‌ها و صنایع در لیگ‌های آلمان و اسپانیا با انگلیس متفاوت است. به عنوان مثال در انگلیس تعداد شرکت‌های شرط بندی که با باشگاهها قرارداد دارند، پنج برابر مجموع اسپانیا و آلمان است اما تنها شرکت شرط بندی فعال در بوندس لیگا به اندازه ۸۰ درصد پولی که در مجموع این گونه شرکت‌ها در لیگ انگلیس هزینه می‌کنند، به باشگاه طرف قراردادش پرداخت کرده است.
فصل قبل شش تیم اول لیگ برتر به نسبت کل تیم‌های این لیگ، بیشترین درآمد را از اسپانسر روی لباس به دست آوردند ولی فاصله تیم اول و دوم یعنی چلسی و تاتنهام از این لحاظ ۲۷ میلیون یورو بوده است. تیم قهرمان یعنی چلسی از قرارداد با شرکت تولید لاستیک یوکوهاما ۴۵ میلیون یورو سود خالص به دست آورد و نزدیک به ۱۱۸ میلیون یورو برای خرید داوید لوییز و انگولو کانته هزینه کرد. تاتنهام نزدیک‌ترین رقیب چلسی برای قهرمانی در لیگ برتر بود اما این باشگاه از قرارداد با شرکت AIA فقط ۱۸ میلیون یورو درآمد داشت.
با این حال منچستر یونایتد در این رقابت از سایر تیم‌های بزرگ لیگ برتر وضعیت بهتری دارد. قرارداد منچستر یونایتد با شرکت اتومبیل سازی شورلت ۵۹ میلیون یورو در سال ارزش دارد و این باشگاه را به باشگاهی پرخرج در فصل نقل و انتقالات تبدیل کرد. این مبلغ حدود ۸۰ درصد هزینه خرید اریک بیلی و هنریک میختاریان به اولدترافورد را در فصل قبل پوشش داد ولی هزینه پل پوگبا از منابع دیگر تامین شد.
در مجموع تجزیه و تحلیل قراردادهای اسپانسرینگ روی پیراهن باشگاهها در فوتبال اروپا نشان می‌دهد که تنوع زیادی از نظر حضور صنایع مختلف در این حوزه وجود دارد و این تنوع روز به روز بیشتر هم می‌شود. به غیر از صنعت شرط بندی، هشت شرکت دیگر هم در این سه لیگ معتبر فعال هستند و شرایط موجود از این حکایت می‌کند که علاقه آنها به همکاری با فوتبال نه تنها کاهش پیدا نکرده بلکه سال به سال افزایش پیدا می‌کند و پول بیشتری در فوتبال هزینه می‌کنند.
