بازار ورزش: حق پخش تلویزیونی یکی از محصولات اصلی یک باشگاه ورزشی است و فروش این حق مهمترین منبع درآمدی آن. در ایران اما این منبع درآمدی عملاً وجود ندارد چون صداوسیما به خاطر انحصاری که دارد نیازی نمیبیند برای پخش بازیها پولی به باشگاهها بدهد. اما این که شبکههای صداوسیما بابت پخش بازیها از باشگاهها پول طلب کنند، نشان میدهد ساختارهای اقتصادی ورزش ایران چقدر معیوب است.
آن طور که روزنامه ایران ورزشی گزارش داده شبکه محلی استان گیلان، شبکه باران، برای پخش مسقیم بازیهای سپیدرود، ملوان و داماش از آنها پول طلب میکند. به نوشته این روزنامه ورزشی نرخی که این شبکه برای پخش هر بازی حدود ۱۵ میلیون تومان از آنها میخواهد.
این در حالی است که هر سه باشگاه گیلانی ریشهدار و پرطرفدارند و پخش مستقیم بازیهای آنها برای یک شبکه محلی کممخاطب صداوسیما باید ارزش زیادی داشته باشد. این شبکه در یک بازار رقابتی عادی، باید در مزایده این باشگاهها شرکت کند و با بالاترین پیشنهاد سعی کند حق پخش مستقیم بازیهای آنها را از آن خود کند.
اما پیامدهای این ساختارهای معیوب اقتصاد فوتبال در گیلان محدود به حق پخش تلویزیونی نمیشود. ایران ورزشی نوشته باشگاه سپیدرود برای اینکه بازیهایش از شبکه باران پخش شود و تبلیغات محیطی ورزشگاه را نیز در اختیار بگیرد، بابت هر بازی ۲۵ میلیون تومان هم به هیأت فوتبال پرداخت میکند. هیأت فوتبال گیلان واسطه سپیدرود و شبکه باران شده و البته واسطهگری بین باشگاه و سازمان لیگ برای تبلیغات محیطی را نیز بر عهده گرفته است.
بنا بر این گزارش هیأت فوتبال از این ۲۵ میلیون تومان، مبلغی را به صدا و سیما پرداخت میکند که حدود نصف مبلغ ۱۵ میلیون اعلام شده به باشگاههاست. صدا و سیما قوانینی را در خود دارد که اگر با هیأت فوتبال طرف معامله باشد، مبلغی حدود ۶ یا ۷ میلیون بابت پخش بازی دریافت میکند و اگر با باشگاه وارد معامله شود، ۱۵ میلیون طلب میکند. هیأت فوتبال پس از کسر مبلغی که به شبکه باران پرداخت میکند، مابقی آن ۲۵ میلیون را طبق ادعای خود بابت هزینههای برگزاری بازی و خرید فرصت آگهیهای محیطی ورزشگاه از سازمان لیگ بابت هر بازی، خرج میکند و میزان سودش از این معاملات شفاف نیست.
به نوشته این روزنامه ورزشی، باشگاه سپیدرود به این دلیل که در یک قرارداد تبلیغاتی نیاز دارد بازیهایش از تلویزیون پخش شود و از آگهی محیطی ورزشگاه نیز استفاده کند، مجبور به پرداخت این مبلغ شده اما باشگاههای ملوان و داماش چون همین درآمد اندک را نیز از این طریق ندارند، نه پخش زنده تلویزیونی میخواهند و نه کاری به آگهی محیطی ورزشگاه دارند. در واقع باشگاه سپیدرود نه تنها از حق پخش و آگهی محیطی ورزشگاه درآمدی را از سوی صدا و سیما و سازمان لیگ کسب نمیکند، بلکه برای آنها خلق درآمد کرده و در ساز و کاری عجیب مجبور به پرداخت پول به آنها شده است.
باشگاههای پرطرفدار گیلان که گرفتار مشکلات مالکیتی زیادی دارند و از مدیریت ناکارآمد رنج میبرند و وضعیت اقتصادی بدی دارند حالا مجبورند برای اینکه سایر منابع درآمدی خود را زنده کنند، برای پخش بازیهاشان به صداوسیما پول هم بدهند. سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال هم همچنان نتوانستهاند حق باشگاهها را بگیرند و صدا و سیما را به اجرای روشی منطقی و منصفانه برای منافع مشترک قانع کنند.