محمد شهرابی
تردیدی نیست که دوران پساکرونا به دلیل تاثیر زیادی که بیماری کووید ۱۹ بر اقتصاد جهان گذاشته، یکی از دوران پرچالش دنیای فوتبال خواهد بود زیرا بازیابی و بهبود این صنعت، سخت و طولانی به نظر میرسد. کارشناسان اقتصاد ورزش عقیده دارند این دوره بازسازی حداقل تا سال ۲۰۲۴ ادامه خواهد داشت هرچند که پیشبینی میشود فرصتهای جدیدی، هم برای باشگاهها و هم برندها و اسپانسرها به وجود بیاید که به آنها اجازه میدهد راههای جدید و متفاوت از گذشته را برای درآمدزایی پیش بگیرند و از تاثیر زیاد بحران کرونا بر اقتصاد فوتبال بکاهند.
گزارشی که سازمان “وورلد فوتبال سامیت” با همکاری شرکت مشاوره “اسپیاسجی کانسالتینگ” تهیه کردهاند، تا حدودی وضعیت صنعت فوتبال را در دوره پساکرونا به تصویر میکشد. این گزارش در پی انجام یک سری نظرسنجی توسط کارشناسان این شرکتها تهیه شده و میزان تاثیر این بیماری بر صنعت فوتبال را بررسی کرده است.
در این گزارش موارد مهمی چون تاثیر کووید ۱۹ بر درآمدهای مختلف باشگاهها و شرکتها و بنگاههای ذینفع در فوتبال، زمانبندی تقریبی این تاثیرات و مناطقی که بیشترین تاثیر را پذیرفتهاند مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. خبر بد گزارش مذکور این است که صنعت فوتبال تا سال ۲۰۲۴ از این وضعیت تاثیر میپذیرد اما نکته مثبت این است که بدترین مقطع تا پایان سال ۲۰۲۲ خواهد بود و بعد از آن، اوضاع رفتهرفته بهتر میشود.
درآمدهای روز مسابقه قربانی اصلی
با توجه به اینکه بازیها همچنان بدون تماشاگر برگزار میشود، بیشترین تاثیر منفی روی منبع درآمدهای روز مسابقه است. بلیت فروشی، درآمدهای مربوط به مهماننوازی و خردهفروشی در استادیومها و همچنین فعالیتهای تبلیغاتی و بازاریابی، از جمله مهمترین موارد درآمدزا در روز مسابقه هستند. حتی اگر استادیومها دوباره باز شوند، موانعی که به خاطر اجرای سفت و سخت پروتکلهای بهداشتی وجود دارد، اجازه درآمدزایی کامل در روز مسابقه را نمیدهد.
به عقیده این کارشناسان، در مرحله بعدی درآمدهای تجاری یعنی درآمدهای حاصل از فروش حقوق اسپانسرینگ و فروش پیراهن و کالاهای هواداری آسیب خواهد دید. از آنجایی که عموما نهادهای فوتبالی مثل باشگاهها، لیگها، فدراسیونها و حتی ورزشکاران، درآمدشان از چنین محلهایی رابطه مستقیمی با نحوه عملکرد و نتایج شان دارد، در شرایط کنونی که این بحران بر عملکرد آنها تاثیر گذاشته، از این درآمدهایشان نیز کاسته خواهد شد.
علاوه بر این وقتی استادیومها خالی است و تماشاگری در آنها حضور ندارد، علاقه و اشتیاق بنگاههای اقتصادی برای تبلیغات و اسپانسرینگ هم کم میشود. ضمن اینکه بحران اقتصادی باعث شده بسیاری از بنگاههای تجاری، بودجه اسپانسرینگ خود را کم یا کلا قطع کنند. به همین دلیل کارشناسان عقیده دارند که مشارکت بین برندها و نهادهای ورزشی در آینده هدفمندتر میشود زیرا دو طرف تلاش میکنند که از این سرمایههای محدود بهترین استفاده را ببرند.
این را هم نباید فراموش کرد که برگزاری بازی در ورزشگاههای خالی، فروش اقلام هواداری را هم با افت زیادی روبرو کرده به همین خاطر باشگاهها و سایر نهادهای ورزشی تمرکز خود را روی فروش آنلاین گذاشتهاند.
میزبانی آنلاین
همانطور که پیشبینی میشد شرکتها و بنگاههای ذینفع در فوتبال بیشترین آسیب را از بحران کووید ۱۹ دیدهاند. شیوع سریع ویروس کرونا، بسیاری از رویدادهای سال ۲۰۲۰ را به کلی لغو یا به تعویق انداخت همانطور که بسیاری از رویدادهای جانبی فوتبال از قبیل سمینارها و نمایشگاهها را به بعد موکول کرد. این رویدادها قرار بود در ماههای قبل برگزار شوند اما این اتفاق نیافتاد و حالا بعضی از شهرها انتظار دارند که میزبانی را به آنجا ببرند تا تاثیرات اقتصادی و مالی ناشی از این بحران را کاهش دهند. ضمن اینکه تمهیداتی اندیشیده شده و برنامههایی مثل بازگشت سریع و رویکرد جایگزین از جمله میزبانی آنلاین در نظر گرفته شده تا این تاثیرات مالی به حداقل برسد.
در شرایط فعلی تمام نهادها و شرکتهایی که با فوتبال در ارتباط هستند، به دلیل ضرورت رعایت پروتکلهای بهداشتی، مثل سابق اداره نمیشوند و بعضا هزینههایشان افزایش هم پیدا کرده است. به عنوان مثال استادیومها درآمدشان کم شده اما مجبورند هزینههای زیادی را به خاطر رعایت پروتکلهای بهداشتی صرف برگزاری بازیها کنند. در طرف دیگر باشگاهها هم هزینههای برگزاری بازیهایشان بالا میرود و در نهایت بازیکنان هم مجبورند قراردادهایشان را کاهش دهند تا مشکلات باشگاهها کمتر شود.
این موضوع تقریبا شامل اغلب کشورها میشود چون همه با این بحران روبرو هستند ولی میزان تاثیرگذاری آن در مناطق مختلف، متفاوت است. طبق بررسی کارشناسان، بحران کووید ۱۹ بر فوتبال و ورزش اروپا، آمریکای شمالی و جنوبی تاثیر بیشتری داشته زیرا در منطقه اقیانوسیه، خاورمیانه و بعضی از کشورهای شرق آسیا، سخت گیریها و محدودیتهای اجتماعی بیشتر بوده و کووید ۱۹ بهتر کنترل شده است.
اثرات مثبت کرونا
با تمام این اوصاف نباید تلاش بنگاههای ورزشی و تجاری در تطبیق خود با شرایط موجود را نادیده گرفت. یکی از اقدامات موثر آنها در این زمینه، افزایش فعالیتهای دیجیتال و آنلاین آنها چه در حوزه تولید محتوا و چه برگزاری مسابقات آنلاین برای هواداران یا حتی بازیکنان بوده که باعث حفظ ارتباط با هوادارانشان شده است. تجربه “فیجیتال” که تلفیقی از کلمات “فیزیکال” و “دیجیتال” است باعث شده باشگاهها و سایر نهادهای ورزشی در فعال نگه داشتن هوادارانشان به صورت آنلاین، عملکرد خوبی داشته باشند و حتی پیشرفت قابل توجهی هم در این زمینه داشتهاند.
در همین رابطه کارشناسان عقیده دارند که نهادهای ورزشی به همان کانالهای رسانهای مرسوم برای ارتباط با هواداران خود بازخواهند گشت تا متناسب با نیاز هوادارانشان، محتوای رسانهای لازم را تولید کنند. اما آنها قطعا در حوزه تکنولوژی سرمایهگذاری بیشتری خواهند کرد تا ریسک اتفاقات و شرایط غیرقابل پیشبینی را به حداقل برسانند. به عنوان مثال آنها معاملات نقدی را به حداقل میرسانند، در محلی سازی و تمرکز فعالیتهایشان بر مناطق خاص جغرافیایی بیتشر تلاش میکنند و مهمتر اینکه از تکنولوژیهایی که امنیت دیجیتال آنها را بیشتر میکند و باعث میشود با توسعه فرآیندهای نشانه گذاری، تجربه بهتری برای هوادارانشان فراهم کنند، بیشتر استفاده خواهند کرد.
