فوتبال زنان در یک مقطع زمانی مهم قرار گرفته است. لیگهای قدیمی مثل لیگ آمریکا و همچنین لیگ استرالیا خیلی محتاطانه، بیداری غولهای فوتبال اروپا را تماشا میکنند. در قاره سبز باشگاههای بزرگ مثل بارسلونا، رئال مادرید و منچستر یونایند در سرمایهگذاری فوتبال زنان با هم در حال رقابتاند.
محمد شهرابی
فوتبال زنان در اروپا روند رو به رشدی را در پیش گرفته و این به معنای تغییر معادلات و ساختارهای شکل گرفته در این رشته در کنفدراسیونها یا کشورهای مختلف است. مسابقات جام جهانی زنان نقطه اوج این تغییرات بود که با موفقیت تیمهای اروپایی همراه شد؛ جایی که ایتالیا به عنوان تیمی که برای اولین بار جام جهانی را تجربه میکرد توانست در بازی اول از سد استرالیا یکی از تیمهای قدرتمند جهان بگذرد.
حالا بازیکنان خوب جهان در فوتبال زنان، راه اروپا را در پیش گرفتهاند تا در لیگهای این قاره بازی کنند. سم کر بازیکن مطرح تیم ملی استرالیا که در لیگ قدرتمند آمریکا بازی میکند، یکی از این بازیکنان است که به زودی راهی اروپا میشود. به غیر از او، ۹ بازیکن استرالیایی دیگر در اروپا بازی میکنند و این دلیلی ندارد جز اینکه باشگاههای بزرگ اروپا نظیر رئال مادرید، بارسلونا، منچستر یونایتد و غیره سرمایهگذاریهایشان در فوتبال زنان را بیشتر کرده و تیمهای زنان نیز راهاندازی کردهاند.
در تمام سالهای اخیر، لیگ فوتبال زنان آمریکا بهترین و قویترین لیگ جهان بوده ولی الان اروپاییها به عنوان یک رقیب جدی، آنها را تهدید میکنند. “جو کری” تحلیلگر فوتبال زنان در بیبیسی معتقد است که این تهدید رفته رفته جدیتر خواهد شد: “در سال ۲۰۱۰ وقتی لیگ زنان انگلیس تاسیس شد، هشت تیم تقریبا آماتور در آن حضور داشتند که اغلب با امکانات ضعیف بازی و تمرین میکردند و پول خیلی کمی به آنها پرداخت میشد اما الان تعداد تیمها به دوازده تا رسیده و همه بازیکنان قراردادهای حرفهای دارند.”
راز توسعه فوتبال زنان در اروپا چیست؟
در یک بازه زمانی ۹ ساله، تعداد تیمهای سوپر لیگ زنان انگلیس موسوم به (WSL)، چهار تیم افزایش پیدا کرد و حقوق بازیکنان نیز به حدی رسیده که آنها دیگر نیازی به شغل دوم ندارند. طبق اعلام وبسایت ABC ، در حال حاضر میانگین پرداخت دستمزد سالانه به زنان فوتبالیست، حدود ۲۶۰۰۰ پوند معادل ۵۰۰۰۰ دلار آمریکا است که این مبلغ برای بازیکنان مطرح به صد هزار پوند در سال نیز میرسد. این در شرایطی است که مثلا در استرالیا میانگین دستمزد سالانه زنان فوتبالیست در حدود ۱۷۵۰۰ دلار است.
دلیل این توسعه سریع در فوتبال زنان انگلیس واضح است؛ سرمایه گذاری هنگفت اتحادیه فوتبال انگلیس در فوتبال زنان که باعث شده این لیگ به یکی از لیگهای آینده دار اروپا تبدیل شود. جو کری معتقد است: ” وقتی بازیکنان پول بیشتری میگیرند و با امکانات و شرایط بهتری تمرین میکنند و از طرفی بازیها در زمینهای باکیفیت برگزار میشود، مشخص است که لیگ پیشرفت میکند و تعداد تماشاگران هم زیادتر میشود.”
باشگاه منچستر سیتی یکی از مثالهای روشن این موضوع است. آنها خیلی از امکانات تمرینی و اداریشان را همزمان در اختیار تیم زنانشان هم قرار دادهاند تا به توسعه آن کمک کنند.
این سرمایهگذاریها باعث شده توجه رسانهای هم به فوتبال زنان بیشتر شود به طوریکه در حال حاضر شبکههای بیبیسی و بیتی اسپرت با اتحادیه فوتبال انگلیس قرارداد امضا کرده و نه تنها ۳۰ بازی سوپر لیگ را از تلویزیون به صورت زنده پخش میکنند بلکه سایر بازیها را نیز فیلمبرداری کرده و از راههای مختلف با تاخیر در معرض دید بینندگانشان قرار میدهند.
رقبای سنتی در مسیر توسعه فوتبال زنان
امسال در اولین بازی سوپر لیگ فوتبال زنان انگلیس، دو تیم منچستر یونایتد و منچستر سیتی به مصاف هم رفتند که این بازی در ورزشگاه اتحاد ۳۱۰۰۰ تماشاگر داشت. این ادامه روند رو به رشد فوتبال زنان در اروپا بود، جایی که بازیهای بزرگ، تماشاگران زیادی را به استادیوم میکشاند. حدود دو ماه قبل هم بازی دو تیم زنان بارسلونا و اتلتیکو مادرید در ورزشگاه متروپولیتانو نزدیک به ۶۰۰۰۰ تماشاگر داشت که در این بازی تیم بارسلونا موفق شد میزبان خود را شکست دهد.
امسال باشگاه بزرگ و نامدار رئال مادرید هم امتیاز تیم فوتبال زنان “دیپورتیوو تاکون” که در سال ۲۰۱۴ در مادرید تاسیس شده را خرید تا به جمع باشگاههایی بپوندد که در فوتبال زنان سرمایهگذاری میکنند. آنها دیگر نمیخواهند تماشاگر رقابت باشگاههای رقیب مثل بارسلونا و اتلتیکو باشند بلکه میخواهند خودشان به عنوان یک مدعی ظاهر شوند. در انگلیس هم منچستریونایتد آخرین باشگاه بزرگی بود که وارد عرصه فوتبال زنان شد. آنها بعد از چلسی، آرسنال، لیورپول و منسیتی تصمیم به تاسیس فوتبال زنان گرفتهاند تا مشخص شود، رقابت باشگاههای بزرگ با یکدیگر به نفع فوتبال زنان تمام شده است. به همین دلیل تحلیگر بیبیسی میگوید: “آیا منیونایتد چنین تصمیمی میگرفت اگر بقیه باشگاهها قبل از آن چنین کاری نکرده بودند؟ من نمیدانم اما فکر میکنم رقابت بین آنها خیلی در این تصمیم نقش داشت.”
چالش جدی برای لیگ آمریکا و استرالیا
توسعه فوتبال زنان در اروپا یک چالش بزرگ برای لیگهای زنان در آمریکا و استرالیا است چرا که بازیکنان خوب آنها وسوسه بازی در لیگهای اروپایی از جمله لیگ قهرمانان اروپا را پیدا میکنند. در حال حاضر با توجه به تفاوت زمانی در برگزاری لیگهای استرالیا و آمریکا، بازیکنان آنها به ویژه استرالیاییها بعد از تمام شدن لیگشان به لیگ کشور دیگر میروند تا یک سال کامل بازی کنند و درآمد بیشتری به دست بیاورند اما اگر بخواهند در اروپا بازی کنند دیگر نمیتوانند در هر دو جا به میدان بروند چون از نظر زمانی این امکان را ندارند.
از طرفی وقتی یک بازیکن در یک لیگ بتواند درآمد کافی داشته باشد دیگر دلیلی ندارد که سلامت خود را به خطر بیاندازد و در طول سال بدون وقفه بازی کند. در حال حاضر بسیاری از لیگهای مطرح اروپا به بازیکنان خود دستمزد بالا میپردازند و آنها نیازی به بازی در جای دیگر ندارند. پیش از این فقط لیگ آمریکا بود که دستمزد بالا پرداخت میکرد اما حالا اروپاییها به عنوان یک رقیب جدی، چنین کاری میکنند و آنها را در آینده با یک چالش بزرگ مواجه خواهند کرد.
تلاش برای استقلال و خودکفایی
با تمام این اوصاف، فوتبال زنان در اروپا همچنان راهی طولانی در پیش دارد. در حال حاضر فقط بازیهای بزرگ در شرایط خوب و با تماشاگر زیاد برگزار میشود در حالی که نیاز است همه بازیها در زمینهای خوب و با حضور تماشاگران زیاد برگزار شود. وقتی در خیلی از بازیها تعداد تماشاگران به هزار نفر هم نمیرسد، بیانگر این است که مسولین و باشگاهها باید کارهای بیشتری بکنند تا این شرایط را کاملا تغییر دهند. کری در این رابطه میگوید: “فوتبال زنان در آینده باید کاملا روی پای خودش بایستد. الان اتحادیه فوتبال انگلیس و باشگاههای بزرگ پول زیادی خرج میکنند ولی این ممکن است ادامه نداشته باشد. پس فوتبال زنان باید بتواند به خودکفایی برسد و آنقدر درآمدزا شود تا به این کمکها نیازی نداشته باشد. این یک هشدار بزرگ است که باید آن را جدی گرفت.”
چندی قبل جیانی اینفانتینو رییس فیفا نیز اعلام کرد که این نهاد تصمیم دارد یک میلیارد دلار طی چند سال آینده در فوتبال زنان سرمایهگذاری کند که این خبر خوبی برای فوتبال زنان محسوب میشود. با کمک فیفا و سایر نهادهای تصمیمگیر و متول فوتبال، میتوان به توسعه سریع فوتبال زنان در آینده نزدیک امیدوار بود.