ناآگاهی و مطالعه بدون دقت گزارش رویترز درباره شرکت امریکایی «نایک» و بازیکنان تیم ملی ایران در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه باعث شده موجی از اخبار اشتباه و بی‌اساس منتشر شود. بازار ورزش توضیح داده چرا این که می‌گویند «نایک به بازیکنان ایرانی کفش نمی‌دهد» یا «بازیکنان ایرانی حق پوشیدن کفش نایکی ندارند» بی‌اساس و غلط است.

 

بازار ورزش: گزارشی که «بازار ورزش» روز چهارشنبه نهم خرداد ماه با عنوان «ملی‌پوشان ایران در روسیه کفش نایک نمی‌پوشند؟» منتشر کرد با بی‌دقتی و ناآگاهی بسیاری از اهالی رسانه به یک خبر اشتباه و بی‌اساس تبدیل شد.

 

در آن گزارش اشاره شده بود به بررسی خبرگزاری رویترز از فعالیت اسپانسرشیپ شرکت‌های تامین‌کننده پوشاک و تجهیزات ورزشی در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه و رقابت تنگاتنگ دو برند آلمانی و آمریکایی آدیداس و نایکی.

 

در خلال این گزارش رویترز نوشته که نایک اعلام کرده با توجه به بازگشت تحریم‌های ایران از سوی امریکا، هیچ کدام از بازیکنان این کشور (ایران) کفش نایک نمی‌پوشند. نه نوشته «حق» ندارند بپوشند و نه نوشته «قصد» ندارند بپوشند.

 

از وقتی بازار ورزش این گزارش را کار کرد اما اخبار اشتباهی در رسانه‌ها مطرح شد.

 

روز جمعه ۱۱ خرداد و ۲ روز بعد از انتشار گزارش بازار ورزش، خبرگزاری تسنیم در حالی که گزارش رویترز دیگر قدیمی شده بود ضمن ترجمه آن تیتر زد «شرکت نایکی بازیکنان تیم ملی ایران را تحریم کرد؛ به شما کفش نمی‌دهیم».

 

این در حالی است که نه تنها تحریم ایران از سوی نایک یا هر شرکت دیگر آمریکایی خبر جدیدی نیست، بلکه از قول نایک خطاب به بازیکنان ایران گفته شده «به شما کفش نمی‌دهیم». در حالی که در گزارش رویترز و حتی ترجمه تسنیم ابدا چنین جمله‌ای از سوی نایک خطاب به بازیکنان ایرانی گفته نشده است.

 

عجیب‌تر از تسنیم تیتر روی جلد روزنامه اقتصادی آسیاست؛ «نایک به همه کفش می‌دهد به جز ایران».

 

 

در گزارش این روزنامه هم باز با استناد به خبرگزاری رویترز (یا شاید تسنیم) تاکید شده بر این که نایک اعلام کرده ایران را تحریم کرده است.

 

با بزرگ‌تر شدن این خبر، بخش فارسی پایگاه خبری آلمانی دویچه‌وله نیز این گزارش را با تیتر «نایک هم ایران را تحریم کرد» منتشر کرده و نوشته «گفته می‌شود حدود ۶۰ درصد بازیکنان حاضر در جام جهانی کفش‌های نایک را به پا خواهند کرد، اما تیم ملی ایران به دلیل تحریم‌های جدیدی که توسط دولت آمریکا وضع شده، امکان چنین کاری را ندارد».

 

این خبر در شبکه‌های اجتماعی هم ابعاد گسترده‌ای پیدا کرد طوری که حتی برخی از کاربران اعلام کردند در جهت مخالفت با تصمیم نایک مبنی بر تحریم بازیکنان ایران! دیگر از فروشگاه‌های نایک در ایران خرید نکنند.

 

برای توضیح بی‌دلیل بودن این آشوب رسانه‌ای، بهتر است نگاهی انداخته شود به تحریم‌های هسته‌ای، توافق برجام و تصمیم جدید دولت امریکا:

 

• تا پیش از توافق برجام، امریکا ۲ گونه تحریم اولیه و ثانویه علیه ایران وضع کرده بود؛ تحریم اولیه به معنای الزام به تحریم هرگونه فعالیت اقتصادی با ایران توسط شرکت‌های امریکایی و تحریم ثانویه به معنای تحریم هر شرکت غیرامریکایی که با ایران فعالیت اقتصادی می‌کند توسط شرکت‌های امریکایی. در تحریم ثانویه گفته شده اگر یک شرکت غیر امریکایی با ایران فعالیت اقتصادی انجام دهد، توسط بانک‌ها و شرکت‌های امریکایی تحریم می‌شود و به این ترتیب جلوی فعالیت اقتصادی شرکت‌های غیرامریکایی با ایران موانع بزرگ و سختی گذاشته می‌شد.

 

• پس از توافق برجام، تحریم‌های ثانویه علیه ایران برداشته شد. اما تحریم‌های اولیه امریکا به قوت خود باقی ماند. یعنی کمپانی نایک چه پیش از برجام و چه پس از این توافق، به عنوان یک شرکت امریکایی امکان هیچ گونه فعالیتی با ایران یا هر ایرانی‌ای نداشت. پس تصمیم جدید امریکا مبنی بر بازگرداندن تحریم‌ها و خروج از برجام، ربطی به نایک نداشته و این شرکت امریکایی چه در دوران حضور امریکا در برجام و چه الان، اجازه فعالیت با بازیکنان ایرانی را نداشته.

 

می‌توان از گزارش رویترز فقط این برداشت را داشت که نایک با هیچ بازیکن ایرانی قرارداد اسپانسرشیپ نخواهد بست. این که از قول نایک گفته می‌شود «به بازیکنان ایرانی کفش نمی‌دهیم» یا «بازیکنان ایرانی اجازه پوشیدن کفش نایک ندارند» یا «قصد پوشیدن ندارند» عباراتی بی‌اساس و نشان از بی‌دقتی رسانه‌ها دارد.

 

یک بازیکن ایرانی اجازه دارد کفش نایک بخرد. هر فرد ایرانی بسته به تمایل خودش می‌تواند هر کالایی با هر برندی نخرد. فقط امکان فعالیت تجاری مثل قرارداد نمایندگی رسمی در ایران وجود ندارد. فروشگاه‌های نایکی هم که در ایران وجود دارند صرفا واردکننده و خریدار هستند و قراردادی بین آن‌ها و نایک بسته نشده است.

 

در برجام بندی هم وجود داشت به نام General License H که طبق آن یک شرکت Foreign Doaughter Company (شرکت زیرمجموعه کمپانی مادر اما خارج از کشور کمپانی مادر)که در خارج از امریکا فعالیت می‌کند اجازه دارد از طرف آن منطقه با ایران کار کند. مثلا نایک خاور میانه یا نایک یونان می‌توانست اسپانسر مسعود شجاعی شود. یا نایک روسیه از سردار آزمون حمایت کند. با خروج امریکا از برجام، تنها اتفاقی که می‌افتد این است که حالا چنین امکانی وجود ندارد.

 

حالا این خبر رویترز را که بی‌جهت اینقدر بزرگ شده را دوباره بخوانید و موج پیچیده‌ای که به خاطر جمله «نایک می‌گوید هیچ کدام از بازیکنان ایرانی نایک نمی‌پوشند» را بازنگری کنید.

 

صرفا منظور این است که قرارداد حمایت نایک با هیچ بازیکن ایرانی بسته نشده است.