نداشتن دستورالعمل اجرایی مشخص برای پوشاک تیمها در مسابقات مختلف قوتبال ایران، یک نمونه دیگر از مدیریت بیبرنامه در فوتبال ایران است که به اعتبار رویدادها لطمه میزند و به تبع آن روی درآمدزایی باشگاهها هم تاثیر منفی میگذارد
میثم راستی
مشکلات مالی باشگاههای فوتبال از جمله تکراریترین موضوعات اخبار فوتبال ایران است که به اشکال مختلف خودش را نمایان میکند. یکی از دلایل اصلی این مشکلات، درآمد پایین باشگاهها است. این موضوع دلایل زیادی دارد که موضوع اصلی این مبحث نیست ولی یکی از علتهایی که باعث درآمد پایین باشگاهها و در کل فوتبال ایران میشود اعتبار پایین مسابقات و باشگاهها است. همین مسأله هم از عوامل مختلفی ناشی میشود، ولی اگر بخواهیم بصورت کلی درمورد علتهای آن صحبت کنیم به این نکته میرسیم که در ایران فقط مسابقه برگزار میشود و نه به عنوان یک «رویداد». هم سازمان لیگ و هم باشگاهها در این مورد کوتاهی میکنند.
در تمام دنیا قبل از شروع مسابقات فوتبال در همه سطوح، مرجع برگزارکننده آن رقابتها تمامی قوانین، مقررات، آییننامههای اجرایی و غیره را در اختیار تیمهای شرکتکننده میگذارد. یکی از مهمترین مواردی که در فوتبال حرفهای دنیا به آن میپردازند، موضوع البسه تیمهای حاضر در مسابقات است. همه موارد و الزامات و جرایم و تبعات رعایت نکردن این مقررات در آییننامهای با عنوان مقررات لباس (Kit regulation) در اختیار باشگاهها قرار میگیرد.
در این دستورالعمل همه چیز درباره پوشاک بازیکنان و کادرفنی مشخص شده، مواردی مثل فونتهای مجاز اسم و شماره، اندازه آنها، محل قرار گرفتن آنها، لوگوهای الزامی و محل قرار گرفتن آنها، تعداد و ابعاد اسپانسرها، ابعاد و محل قرار گرفتن لوگو تیمها. حتی در برخی از کشورها درمورد جنس لوگوها الزاماتی ایجاد شده است. این الزامات در راستای هویت برند آن مسابقات توسط برگزارکننده و صاحب آن برند تعیین شدهاند.
در مسابقات جام جهانی حتی درمورد شرکتهای تأمین کننده البسه تیمهای حاضر در مسابقات، الزامات و شرایط ویژهای وجود دارد و درمورد رعایت شدن تمامی الزامات سختگیریهای فراوانی میشود و جرایم سنگینی برای خاطیان درنظر گرفته شده است.
ولی در ایران به این موضوع توجهی نمیشود. در ابتدای فصل به همه ابلاغ میشود که حتما باید لوگوهای لیگ برتر و بازی جوانمردانه بر روی آستین بازیکنان قرار بگیرد ولی اینکه این لوگوها با چه ابعادی، چه جنسی و دقیقا در چه محلی باشند هیچ دستورالعملی وجود ندارد و حتی درمورد عدم رعایت این موارد نیز جریمه مشخصی درنظر گرفته نشده است. اگر هم شده به صورت سلیقهای اعمال میشود.
لوگوی مسابقات مختلف با یکدیگر متفاوتاند و بر اساس برندینگ هر یک از آن طراحی و ساخته میشوند. به عنوان نمونه لوگوی مسابقات لیگ برتر با مسابقات جام حذفی فرق دارد و باشگاهها باید زمان حضور در هر یک از این مسابقات، طبق دستورالعملهایی که بر اساس برنامه بازاریابی و برندینگ هر رویداد تعریف شده، لوگوی مربوط به همان مسابقات را بر روی لباسشان قرار دهند. حتی به این موضوع ساده هم در ایران دقت نمیشود.
در مسابقات جام حذفی که فدراسیون هیچ برنامه بازاریابیای مجزایی برای آن ندارد و مسابقات بینامونشانی است، تیمها با همان پیراهنهایی که در لیگ میپوشند و لوگوی لیگ را دارد، در جام حذفی هم به میدان میروند. و یا در لیگ برخی تیمها لوگوی بازی جوانمردانه فیفا را روی آستین خود میزنند برخی دیگر نمیزنند.
در مورد ستاره بالای لوگوها هم معمولاً این بر عهده سازمان لیگ است که ملاکهای آن را تعیین کند. در ایران پرسپولیس به نشانه ۱۰ قهرمانی یک ستاره بالای لوگوی خود زده و باشگاه استقلال به نشانه دو قهرمانی در آسیا دو ستاره به لوگوش اضافه کرده است. به هیچ کدام از باَشگاهها هم انتقادی به خاطر این مدیریت سلیقهای ایرادی وارد نیست. این سازمان لیگ و فدراسیون هستند که باید دستورالعمل واحدی را به همه باشگاهها ابلاغ کنند و در اجرای آن نیز سختگیر باشند.
تهیه این گونه آییننامهها و دستورالعملها علاوه بر آن که به مسابقات نظم و زیبایی خاصی میدهد، بر اعتبار مسابقات نیز میافزاید و این غیرمستقیم روی توان درآمدزایی باشگاهها تاثیر میگذارد.